- twicehandcar123
- 2025年6月12日
Монгол Улсын Тээврийн Хэрэгслийн Бүртгэл, Үнэмлэхжүүлэх Үйлчилгээний Талаарх Танилцуулга: Импортлохоос Замын Хөдөлгөөнд Оролцох Хүртэл
Хятад-Монголын худалдаа, хил дамнасан хамтын ажиллагаа улам гүнзгийрч байгаатай холбогдуулан Хятадад үйлдвэрлэсэн тээврийн хэрэгслүүд Монгол Улсын зах зээлд нэвтрэх нь ихэсч байна. Гэсэн хэдий ч Монгол Улс импортын тээврийн хэрэгслийн бүртгэл, үнэмлэхжүүлэх үйл явцыг нарийн зохицуулдаг бөгөөд баримт бичиг шалгах, татвар төлөх, техникийн үзлэг хийх зэрэг олон үе шаттай байдаг. Энэхүү нийтлэлээр Монгол Улсын тээврийн хэрэгслийн бүртгэл, үнэмлэхжүүлэх үйл явцын гол үе шат, шаардлагатай баримт бичиг, анхаарах зүйлсийг дэлгэрэнгүй тайлбарлаж, тээврийн хэрэгслийн хууль ёсны статусыг хурдан бүрдүүлэхэд туслах болно.
1. Үндсэн Үйл Явц: Импортлохоос Бүртгүүлэх Хүртэлх Бүрэн Үйл Явц
- Импортын Баримт Бичиг Бэлтгэх, Татвар Төлөх
- Импортын Баримт Бичиг: Ачааны импортын гэрчилгээ, гаалийн хяналтын тээврийн хэрэгслийн хилээр нэвтрэх, гарах үнэмлэхний мэдэгдэл зэрэг баримт бичиг шаардлагатай. Эдгээр баримт бичигт тээврийн хэрэгслийн худалдан авсан үнэ, гүйлгээний мэдээлэл, техникийн үзүүлэлтүүд тусгагдсан байх ёстой.
- Татвар Төлөх: Монгол Улс импортын тээврийн хэрэгслээс гаалийн татвар, хэрэглээний татвар, нэмэгдсэн өртгийн албан татвар (НӨАТ) авдаг. Гаалийн татварын хэмжээ нь тээврийн хэрэгслийн төрөл, үнэ зэргээс хамаарч өөрчлөгдөж болно. Хэрэглээний татвар нь хөдөлгүүрийн багтаамж, ашигласан хугацаанаас хамаарна. НӨАТ нь Монгол Улсын хууль тогтоомжийн дагуу тооцогдоно. Татварыг тээврийн хэрэгсэл хилээр нэвтрэх үед гаалиар нэг удаа төлж, татвар төлсөн гэрчилгээг авна.
- Тээврийн Хэрэгслийн Техникийн Үзлэг, Хууль Зүйн Шаардлагад Нийцсэн Эсэхийг Баталгаажуулах
- Монгол Улсын Орон Нутгийн Үзлэг: Тээврийн хэрэгслийг Монгол Улсын томилогдсон үзлэгийн байгууллагад хүргэж, гүйцэтгэл, аюулгүй байдал, байгаль орчны үзүүлэлтийг шалгуулна. Үзлэгийн стандартад тээврийн хэрэгслийн ялгаруулалт “Евро-4” буюу түүнээс дээш стандартад нийцсэн байх, тээврийн хэрэгслийн нас нь 10 жилээс хэтрээгүй байх (2025 оны 6 дугаар сарын 1-ний өдрөөс эхлэн хэрэгжинэ) зэрэг шаардлага багтдаг. Үзлэгт тэнцэхгүй бол стандартад нийцүүлэх хүртэл засаж сайжруулна.
- Тусгай Төрлийн Тээврийн Хэрэгслийн Хөнгөлөлт: Мотоцикл, барилгын машин механизм, чиргүүл, чиргүүлтэй машин, шатахуун тээвэрлэх машин, тусгай зориулалтын тээврийн хэрэгсэл, нийтийн тээврийн хэрэгсэл зэрэг нь нас болон ялгаруулалтын стандартад хамаарахгүй бөгөөд шууд дугаар авах боломжтой.
- Бүртгэлийн Хүсэлт Гаргах, Баримт Бичгийг Шалгуулах
- Хүсэлтийн Баримт Бичиг: Тээврийн хэрэгслийн гэрчилгээ, худалдан авсан нэхэмжлэх, үзлэг, шинжилгээний гэрчилгээ, татвар төлсөн гэрчилгээ, тээврийн хэрэгслийн техникийн үзүүлэлтийн гэрчилгээ, замын хөдөлгөөний даатгалын гэрчилгээ, тээврийн хэрэгслийн эзэмшигчийн иргэний үнэмлэх (Улаанбаатар хотод байнгын оршин суугч байх ёстой эсвэл нийслэлд бүртгэлтэй хуулийн этгээд байх ёстой) зэрэг баримт бичиг шаардлагатай.
- Хүсэлт Гаргах Арга: Монгол Улсын Зам Тээврийн Удирдлагын Газар эсвэл Тээврийн Хэрэгслийн Бүртгэлийн Удирдлагын Байгууллагын цахим системээр дамжуулан хүсэлт гаргаж, газар дээрх шалгалтын цагийг урьдчилан захиална.
- Тээврийн Хэрэгслийн Мэдээллийг Бүртгэх, Үнэмлэх Олгох
- Мэдээлэл Бүртгэх: Шалгалтад тэнцсэний дараа удирдлагын байгууллага тээврийн хэрэгслийн мэдээллийг системд оруулна. Мэдээлэлд брэнд, загвар, арлын дугаар, хөдөлгүүрийн дугаар зэрэг багтдаг бөгөөд тээврийн хэрэгслийн бүртгэлийн гэрчилгээг бий болгоно.
- Үнэмлэх Олгох: Үнэмлэхний дугаар нь 6 оронтой тоогоор бүрдэх бөгөөд эхний хоёр орон нь бүсийн код, сүүлийн дөрвөн орон нь тээврийн хэрэгслийн дарааллын дугаар юм. Тээврийн хэрэгслийн эзэмшигч нь тодорхой газраас очиж авах эсвэл шуудангаар хүлээн авах сонголттой бөгөөд авахдаа үнэмлэхний үйлдвэрлэлийн төлбөрийг төлнө.
2. Гол Баримт Бичгийн Жагсаалт: Дутуу Зүйлгүйгээр Бэлтгэх Баримт Бичиг
- Тээврийн Хэрэгслийн Хууль Зүйн Гэрчилгээ
- Ачааны импортын гэрчилгээ, гаалийн хяналтын тээврийн хэрэгслийн хилээр нэвтрэх, гарах үнэмлэхний мэдэгдэл.
- Тээврийн хэрэгслийн гэрчилгээ, зааварчилгаа, техникийн үзүүлэлт, загвар, хэмжээ зэрэг дэлгэрэнгүй мэдээлэл агуулсан байх ёстой.
- Үзлэг, шинжилгээний гэрчилгээ, тээврийн хэрэгслийн чанар, аюулгүй байдал, байгаль орчинд нийцсэн эсэхийг баталгаажуулсан байх ёстой.
- Татвар, Даатгалын Гэрчилгээ
- Гаалийн татвар, хэрэглээний татвар, нэмэгдсэн өртгийн албан татвар төлсөн гэрчилгээ.
- Замын хөдөлгөөний даатгалын гэрчилгээ, тээврийн хэрэгслийн Монгол Улсад ашиглах хугацааг хамрах ёстой.
- Тээврийн Хэрэгслийн Эзэмшигчийн Иргэний Үнэмлэх, Оршин Суух Гэрчилгээ
- Тээврийн хэрэгслийн эзэмшигчийн иргэний үнэмлэхийн эх хувь болон хуулбар (Монгол Улсын иргэн) эсвэл паспорт, оршин суух зөвшөөрөл (гадаадын иргэн).
- Улаанбаатар хотод байнгын оршин суугчийн гэрчилгээ эсвэл нийслэлд бүртгэлтэй хуулийн этгээдийн аж ахуйн нэгжийн гэрчилгээ.
3. Анхаарах Зүйлс: Эрсдэлийг Зайлуулах Гол Нарийвчлал
- Бодлого, Хууль Тогтоомжийн Зөрүү
- Үнэмлэх Олгох Дараалал: Цахилгаан машин, устөрөгчийн эрчим хүчний машин, холимог эрчим хүчний машин нь шатахууны машинаас илүү давуу эрхтэй; Үйлдвэрлэсэн огноо нь шинэ тээврийн хэрэгсэл нь илүү давуу эрхтэй; Зүүн талын жолооны хүрдтэй тээврийн хэрэгсэл нь илүү давуу эрхтэй (Монголын замын хөдөлгөөний дүрэмд нийцсэн).
- Түүхэн Торгууль, Төлбөр: Тээврийн хэрэгслийн эзэмшигч нь “Авто Замын Тухай Хууль”-ийн холбогдох төлбөр, “Зөрчлийн Тухай Хууль”-ийн 14.7 дугаар зүйлийн заалтын дагуу торгууль, захиргааны шийтгэлийг төлсөн байх ёстой бөгөөд “Жолоочийн Даатгалын Тухай Хууль”-ийн 5.1 дүгээр зүйлийн дагуу даатгалд хамрагдсан байх ёстой.
- Төлбөрийн Ил Тод Байдал
- Бүртгэлийн Үндсэн Төлбөр: Үнэмлэхний үйлдвэрлэлийн төлбөр, тээврийн хэрэгслийн бүртгэлийн төлбөр зэрэг багтдаг бөгөөд тодорхой хэмжээгийг орон нутгийн тээврийн хэрэгслийн бүртгэлийн газраас лавлана уу.
- Төлөөлөн Гүйцэтгэх Төлбөр: Хэрэв төлөөлөн гүйцэтгэх үйлчилгээний байгууллагаар дамжуулан бүртгүүлэхээр сонговол төлбөр нь хэдэн мянгаас хэдэн арван мянган төгрөг хүртэл байж болох бөгөөд үйлчилгээний агуулга, төлбөрийн хэмжээг тодорхой болгох ёстой.
- Цаг Хугацаа, Үр Ашигтай Удирдлага
- Баримт Бичиг Бэлтгэх: Импортын баримт бичиг, үзлэг, шинжилгээний гэрчилгээг хүлээн авах хугацааг урьдчилан худалдаачдаас лавлаж, баримт бичиг дутуугаас үүдэлтэй саатал гаргахаас зайлсхийнэ.
- Үйл Явцыг Оновчтой Болгох: Замын хөдөлгөөний даатгал худалдан авч, татвар төлсний дараа бүртгэлийн хүсэлт гаргахыг зөвлөж байна. Ингэснээр дугаарлаж хүлээх хугацааг багасгах боломжтой.
4. Түгээмэл Асуулт, Хариулт
- Баримт Бичиг Дутуу Эсвэл Буруу Байх
- Асуудал: Жишээлбэл, импортын гэрчилгээ алга болох эсвэл үзлэг, шинжилгээний гэрчилгээний мэдээлэл зөрөх.
- Шийдэл: Анхны худалдаачдаас холбогдож, нөхөн бүрдүүлэхийг хүснэ. Энэ нь 1-2 долоо хоногийн хугацаа шаардагдах болно.
- Тээврийн Хэрэгслийн Мэдээлэл Архивтай Нийцэхгүй Байх
- Асуудал: Жишээлбэл, тээврийн хэрэгслийн тоног төхөөрөмж нь архивын бүртгэлтэй нийцэхгүй байх.
- Шийдэл: Худалдан авсан гэрээ, гадаадын үзлэгийн тайланг гаргаж, тээврийн хэрэгслийн бүртгэлийн газарт архивыг шалгаж, засварлах хүсэлт гаргана.
- Үнэмлэх Олгох Хугацаа Хойшлогдох
- Асуудал: Бодлогын өөрчлөлт, хүсэлт өгөх тоо ихэссэн зэргээс үүдэлтэйгээр үнэмлэх олгох хугацаа хойшлогдох.
- Шийдэл: Монгол Улсын Зам Тээврийн Удирдлагын Газрын цахим системээр дамжуулан хүсэлтийн явцыг шалгаж, эсвэл тээврийн хэрэгслийн бүртгэлийн газраас тодорхой шалтгааныг лавлана уу.
5. Дүгнэлт
Монгол Улсын тээврийн хэрэгслийн бүртгэл, үнэмлэхжүүлэх үйл явц нь нарийн төвөгтэй боловч баримт бичиг бүрэн бүрдсэн, үйл явцыг тодорхой ойлгосон тохиолдолд хурдан бүрдүүлэх боломжтой. Тээврийн хэрэгслийн эзэмшигч нь орон нутгийн бодлого, татварын стандарт, хууль ёсны шаардлагыг урьдчилан мэдэж, баримт бичиг дутуу эсвэл хууль бус үйлдлээс үүдэлтэй эрсдэлийг зайлуулах ёстой. Тээврийн хэрэгслийг хууль ёсны сувгаар худалдан авахыг зөвлөж, мэргэжлийн хуульч эсвэл тээврийн хэрэгслийн бүртгэлийн газрын ажилтнаас зөвлөгөө авахыг санал болгож байна. Энэхүү нийтлэл нь танд хэрэгцээтэй мэдээлэл өгөх болно гэж найдаж байна. Танд амжилт хүсье, замын хөдөлгөөнд аюулгүй оролцох болтугай!