• twicehandcar123
• 2025年6月12日

Монгол Улсын тээврийн хэрэгслийн бүртгэл, дугаар олгох үйлчилгээний бүхэл бүтэн процессын шинжилгээ: Импортлохоос хууль ёсны замын хөдөлгөөнд оролцох хүртэл

Хятад-Монголын худалдаа, хил дамнасан хамтын ажиллагаа улам бүр гүнзгийрч байгаатай холбогдуулан Хятадад үйлдвэрлэсэн тээврийн хэрэгслийн тоо Монгол Улсын зах зээлд улам бүр нэмэгдэж байна. Гэсэн хэдий ч Монгол Улс импортын тээврийн хэрэгслийн бүртгэлийн процесст хатуу шаардлага тавьдаг бөгөөд баримт бичиг шалгах, татвар төлөх, техникийн үзлэг хийх зэрэг олон үе шаттай байдаг. Энэ нийтлэлд Монгол Улсын тээврийн хэрэгслийн бүртгэлийн гол процесс, шаардлагатай материал, анхаарах зүйлсийг дэлгэрэнгүй танилцуулж, тээврийн хэрэгслийн эзэмшигчдэд хууль ёсны болгох ажлыг үр дүнтэй гүйцэтгэхэд нь туслах болно.

Нэг. Гол процесс: Импортлохоос бүртгэл хүртэлх бүхэл бүтэн замнал

1. Импортын баримт бичиг бэлтгэх, татвар төлөх

• Импортын баримт бичиг: Барааны импортын гэрчилгээ, гаалийн хяналтын тээврийн хэрэгслийн хилээр нэвтрэх, гарах дугаарын тэмдэг олгох, хураах тухай мэдэгдэл зэрэг баримт бичгийг бүрдүүлэх шаардлагатай. Эдгээр баримт бичигт тээврийн хэрэгслийн худалдан авсан үнэ, гүйлгээний мэдээлэл, техникийн үзүүлэлтүүд тусгагдсан байх ёстой.
• Татвар төлөх: Монгол Улс импортын тээврийн хэрэгслээс гаалийн татвар, хэрэглээний татвар, нэмэгдсэн өртгийн албан татвар авдаг. Гаалийн татварын хувь хэмжээ нь тээврийн хэрэгслийн төрөл, үнэ зэргээс хамаарч өөрчлөгдөх боломжтой. Хэрэглээний татвар нь хөдөлгүүрийн багтаамж, ашигласан хугацаатай холбоотой. Нэмэгдсэн өртгийн албан татварыг Монгол Улсын холбогдох дүрэм журмын дагуу төлнө. Татварыг тээврийн хэрэгсэл хилээр нэвтрэх үед гаалиар нэг удаа төлж, татвар төлсөн гэрчилгээг авах шаардлагатай.

2. Тээврийн хэрэгслийн техникийн үзлэг хийх, нийцлийг баталгаажуулах

• Монгол Улсын орон нутгийн үзлэг: Тээврийн хэрэгслийг Монгол Улсын тодорхойлсон үзлэгийн байгууллагад хүргэж, гүйцэтгэл, аюулгүй байдал, байгаль орчныг хамгаалах үзүүлэлтүүдийг шалгуулна. Шалгалтын стандартад тээврийн хэрэгслийн ялгаруулалт нь “Евро-4” буюу түүнээс дээш стандартад нийцсэн байх, тээврийн хэрэгслийн нас нь 10 жилээс хэтрээгүй байх (2025 оны 6 дугаар сарын 1-ний өдрөөс эхлэн хэрэгжинэ) гэсэн шаардлага орно. Хэрэв шалгалтад тэнцэхгүй бол стандартад нийцүүлэх хүртэл засах шаардлагатай.
• Тусгай төрлийн тээврийн хэрэгслийн чөлөөлөлт: Мотоцикл, инженерийн машин механизм, чиргүүл, чиргүүлтэй тээврийн хэрэгсэл, шатахуун тээвэрлэх машин, тусгай зориулалтын тээврийн хэрэгсэл, автобус зэрэг нь тээврийн хэрэгслийн нас болон ялгаруулалтын стандартад хамаарахгүй бөгөөд шууд дугаарын тэмдэг авах боломжтой.

3. Бүртгэл хүсэлт гаргах, материал шалгуулах

• Хүсэлт гаргах материал: Тээврийн хэрэгслийн чанарын гэрчилгээ, худалдан авсан төлбөрийн баримт, шалгалт, хяналт шалгалтын гэрчилгээ, татвар төлсөн баримт, тээврийн хэрэгслийн техникийн үзүүлэлтийн гэрчилгээ, зам тээврийн ослын даатгалын гэрчилгээ, тээврийн хэрэгслийн эзэмшигчийн иргэний үнэмлэх (Улаанбаатар хотод байнга оршин суудаг иргэн эсвэл нийслэлд бүртгэлтэй хуулийн этгээд байх шаардлагатай).
• Хүсэлт гаргах арга: Монгол Улсын Зам, тээврийн хөгжлийн яам эсвэл тээврийн хэрэгслийн бүртгэлийн байгууллагын цахим системээр дамжуулан хүсэлт гаргаж, газар дээр нь шалгуулах цагийг урьдчилан захиалах.

4. Тээврийн хэрэгслийн мэдээллийг бүртгэх, дугаарын тэмдэг олгох

• Мэдээлэл бүртгэх: Шалгалтад тэнцсэний дараа удирдлагын байгууллага нь тээврийн хэрэгслийн мэдээллийг системд оруулна. Үүнд брэнд, загвар, арлын дугаар, хөдөлгүүрийн дугаар зэрэг мэдээлэл орно. Мөн тээврийн хэрэгслийн бүртгэлийн гэрчилгээг олгоно.
• Дугаарын тэмдэг олгох: Дугаарын тэмдгийн дугаар нь 6 оронтой тоогоор бүрдэх бөгөөд эхний хоёр орон нь бүсийн код, сүүлийн дөрвөн орон нь тээврийн хэрэгслийн дарааллын дугаар юм. Тээврийн хэрэгслийн эзэмшигч дугаарын тэмдгийг тодорхой газраас авах эсвэл шуудангаар хүлээн авах сонголттой. Хүлээн авахдаа дугаарын тэмдэг хийх төлбөрийг төлөх шаардлагатай.

Хоёр. Гол материалын жагсаалт: Дутагдаж болохгүй зайлшгүй шаардлагатай баримт бичиг

1. Тээврийн хэрэгслийн хууль ёсны байдлыг нотлох баримт бичиг

• Барааны импортын гэрчилгээ, гаалийн хяналтын тээврийн хэрэгслийн хилээр нэвтрэх, гарах дугаарын тэмдэг олгох, хураах тухай мэдэгдэл.
• Тээврийн хэрэгслийн чанарын гэрчилгээ, зааварчилгаа, техникийн үзүүлэлт, загвар, хэмжээ зэрэг дэлгэрэнгүй мэдээллийг агуулсан байх.
• Шалгалт, хяналт шалгалтын гэрчилгээ, тээврийн хэрэгслийн чанар, аюулгүй байдал, байгаль орчныг хамгаалах шаардлагад нийцэж байгааг нотлох.

2. Татвар, даатгалын баримт бичиг

• Гаалийн татвар, хэрэглээний татвар, нэмэгдсэн өртгийн албан татвар төлсөн гэрчилгээ.
• Зам тээврийн ослын даатгалын гэрчилгээ, Монгол Улсад ашиглах хугацаанд хамрагдсан байх шаардлагатай.

3. Тээврийн хэрэгслийн эзэмшигчийн иргэний үнэмлэх, оршин суугаа газрын нотлох баримт

• Монгол Улсын иргэний хувьд иргэний үнэмлэхийн эх хувь, хуулбар, гадаадын иргэний хувьд паспорт, оршин суух зөвшөөрөл.
• Улаанбаатар хотод байнга оршин суудаг иргэний нотлох баримт эсвэл нийслэлд бүртгэлтэй хуулийн этгээдийн аж ахуйн нэгжийн гэрчилгээ.

Гурав. Анхаарах зүйлс: Эрсдэлийг зайлсхийх гол нарийн ширийн зүйлс

1. Бодлого, дүрэм журмын ялгаа

• Дугаарын тэмдэг олгох дараалал: Цахилгаан машин, устөрөгчийн эрчим хүчний машин, холимог эрчим хүчний машин нь шатахууны машинаас илүү давуу эрхтэй; Үйлдвэрлэсэн огноо нь харьцангуй шинэ тээврийн хэрэгсэл нь давуу эрхтэй; Зүүн талын жолооны хүрдтэй тээврийн хэрэгсэл нь Монголын замын хөдөлгөөний дүрэмд нийцсэн тул давуу эрхтэй.
• Өмнөх торгууль, төлбөр: Тээврийн хэрэгслийн эзэмшигч нь “Авто замын тухай хууль”-ийн холбогдох төлбөр, “Зөрчлийн тухай хууль”-ийн 14.7 дугаар зүйлд заасан торгууль, захиргааны шийтгэл, “Жолоочийн даатгалын тухай хууль”-ийн 5.1 дүгээр зүйлд заасны дагуу даатгалд хамрагдсан байх шаардлагатай.

2. Төлбөрийн ил тод байдал

• Бүртгэлийн үндсэн төлбөр: Дугаарын тэмдэг хийх төлбөр, тээврийн хэрэгслийн бүртгэлийн төлбөр зэрэг багтана. Үнийн дүнг орон нутгийн тээврийн хэрэгслийн бүртгэлийн газраас тодруулах шаардлагатай.
• Төлөөлөн гүйцэтгэх төлбөр: Хэрэв төлөөлөгчөөр дамжуулан бүртгүүлэхээр сонговол төлбөр нь хэдэн мянгаас хэдэн арван мянган төгрөг хүртэл байж болох бөгөөд үйлчилгээний агуулга, төлбөрийн стандартыг тодорхой болгох шаардлагатай.

3. Цаг хугацаа, үр ашгийн менежмент

• Материал бэлтгэх: Импортын баримт бичиг, шалгалт, хяналт шалгалтын гэрчилгээг хүлээн авах хугацааг борлуулагчтай урьдчилан тохиролцож, материал дутуугаас үүдэлтэй саатлаас зайлсхийх.
• Процессыг оновчтой болгох: Зам тээврийн ослын даатгал худалдан авч, татвар төлсний дараа бүртгэл хүсэлт гаргахыг зөвлөж байна. Ингэснээр дугаарын тэмдэг олгох хүртэлх хугацааг багасгах боломжтой.

Дөрөв. Түгээмэл асуулт, хариулт

1. Материал дутуу эсвэл алдаатай байх

• Асуудал: Жишээлбэл, импортын гэрчилгээ алга болох эсвэл шалгалт, хяналт шалгалтын гэрчилгээний мэдээлэл зөрөх.
• Шийдэл: Борлуулагч эсвэл гаалиар дамжуулан нөхөн бүрдүүлэх шаардлагатай. Энэ нь 1-2 долоо хоног хугацаа шаардагдана.

2. Тээврийн хэрэгслийн мэдээлэл, архивын мэдээлэл зөрөх

• Асуудал: Жишээлбэл, тээврийн хэрэгслийн тоног төхөөрөмж нь архивын бүртгэлтэй нийцэхгүй байх.
• Шийдэл: Худалдан авсан гэрээ, гадаадын шалгалтын тайланг бүрдүүлж, тээврийн хэрэгслийн бүртгэлийн газарт архивын мэдээллийг шалгуулж, засварлах хүсэлт гаргах.

3. Дугаарын тэмдэг олгох хугацаа саатах

• Асуудал: Бодлогын өөрчлөлт эсвэл хүсэлт гаргагчдын тоо ихэссэнээс үүдэлтэй дугаарын тэмдэг олгох хугацаа саатах.
• Шийдэл: Монгол Улсын Зам, тээврийн хөгжлийн яамны цахим системээр дамжуулан хүсэлтийн явцыг шалгах эсвэл тээврийн хэрэгслийн бүртгэлийн газарт холбогдож, тодорхой шалтгааныг асуух.

Тав. Дүгнэлт

Монгол Улсын тээврийн хэрэгслийн бүртгэлийн процесс нь төвөгтэй боловч материал бүрэн, процесс тодорхой байвал үр дүнтэй гүйцэтгэж болно. Тээврийн хэрэгслийн эзэмшигч нь орон нутгийн бодлого, татварын стандарт, нийцлийн шаардлагыг урьдчилан мэдэж, бичиг баримт дутуу эсвэл зөрчилтэй үйлдлээс үүдэлтэй эрх ашгаа хохироохоос зайлсхийх шаардлагатай. Зохих сувгаар тээврийн хэрэгсэл худалдан авахыг зөвлөж байна. Мөн мэргэжлийн хууль зүйн зөвлөх эсвэл тээврийн хэрэгслийн бүртгэлийн газрын ажилтнаас зөвлөгөө авч, алхам тутамдаа хууль ёсны дагуу үйлдэхийг зөвлөж байна. Энэхүү нийтлэл нь танд хэрэгтэй мэдээлэл өгөх болно гэж найдаж байна. Танд тээврийн хэрэгсэл худалдан авах үйл явц амжилттай, замын хөдөлгөөнд аюулгүй оролцохыг хүсье!